به گزارش بیدار بورس، پسته از جمله محصولات کشاورزی است که برای آن قرارداد آتی کالا تعریف شده است. کلیه فعالین بازار آتی کالا می‌توانند قرارداد آتی پسته را از طریق بورس کالا معامله کنند.

چند نوع پسته وجود دارد؟

 شکل بادامی طول پسته از عرض یا قطر آن خیلی زیادتر است به قسمی که شکل کشیده بادامی به پسته میدهد در صورت یکه در شکل فندقی تفاوت بین طول و قطر پسته خیلی کم است. علاوه بر ا ین در شکل بادامی فاصله دو لب داخلی پوست پسته خندان کمتر از همین فاصله در شکل فندقی است. در پسته بادامی گاهی اتفاق میافتد که نوک باریک پسته کمی به شکل نوک خنجر خمیده است این پسته را شکل خنجری مینامند.

معیار تعیین اصولی کیفیت پسته:

۱. رنگ پوست و مغز پسته

۲. تازگی و مزه پسته نسبت موجودی پسته ناخندان در بار برداشت شده پسته

۳. میزان درشتی و اندازه که در قالب انس بیان می‌شود

مصارف پسته:

· مصارف غذایی: پسته در ایران عمدتا مصرف غذایی در آجیل و خشکبار دارد. پسته را هم می توان به صورت خام تازه مصرف کرد و هم به صورت میوه خشک شده.

· مصارف دارویی: قطران در صنایع داروسازی موارد استفاده بسیاری دارد. به عنوان مثال قرص های شاربن که بیشترین مصرف را در گروه ضد نفخ در انسانها دارد از کک حاصل از پوسته سخت پسته به دست می آید. لذا مهم‌ترین و با ارزش‌ترین محصول به دست آمده از تجزیه شیمیایی پوست سخت پسته بر اثر حرارت زیاد، قطران است.

· مصارف صنعتی : از پوست پسته در تولید اسانس، تولید آنتی‌اکسیدان و تولید مواد ضدقارچی و ضدمیکروبی و از پوست پسته در رنگرزی نیز استفاده میشود.

عوامل موثر بر قیمت پسته:

۱. گستردگی بازار هدف

۲. عرضه پسته

۳. قوانین و مقررات

۴. تعرفه های گمرکی کشورهای وارد کننده

۵. میزان عرضه کشورهای رقیب در بازار

۶. نرخ ارز

۷. قیمت‌های جهانی و میزان تولید سایر کشورهای رقیب

رتبه ایران در کشورهای تولید کننده پسته:

از نظر میزان تولید پسته در جهان ایران جز بزرگترین تولیدکنندگان پسته قرار دارد و بزرگترین رقیب ایران در این زمینه آمریکا است به طوریکه در برخی سال‌ها رتبه نخست به ایران و در برخی سالها به آمریکا اختصاص دارد. در ایران تولید پسته بیشتر در شهرستان رفسنجان، سیرجان، شهربابک، زرند، راور انار، دامغان، فردوس، رباط جز، کاشان، قزوین و مروست صورت میگیرد.

بیشترین واردکنندگان پسته ایران در سال ۲۰۲۰:

ایران به بیش از ۵۴ کشور جهان صادرات پسته داشته است که در این میان اصلی‌ترین مقاصد پسته ایرانی، کشورهای چین با پنج هزار و ۵۴۷ تن و ارزش ۳۵ میلیون و ۴۰۹ هزار دلار، آلمان با ۲ هزار و ۹۸۲ تن، عراق با یک هزار و ۸۶۶ تن، روسیه با یک هزار و ۴۵۵ تن و قزاقستان با یک هزار و ۱۲۹ تن بوده اند.

برترین صادرکنندگان پسته در سال ۲۰۲۰:

صادرکنندگان برتر پسته جهان بر اساس آمار های سال ۲۰۱۹، آمریکا ( ۱.۵۶ میلیون دلار)، ایران ( ۵۸۶ میلیون دلار)، هنگ کنگ ( ۳۰۳ میلیون دلار)، آلمان ( ۱۱۲ میلیون دلار) و ترکیه ( ۵۲.۳ میلیون دلار) هستند.

برترین واردکنندگان بورس در سال ۲۰۲۰:

هنگ کنگ با ۷۲۶ میلیون دلار، آلمان با ۳۵۹ میلیون دلار، چین با ۲۴۱ میلیون دلار، ویتنام با ۱۹۰ میلیون دلار، بلژیک و لوکزامبورگ با ۱۸۰ میلیون دلار، کشورهای مهم واردکننده پسته در جهان هستند.

بازارهای معاملاتی پسته:

۱. معاملات نقدی پسته در ایران

· بازار سنتی پسته: بخش عمده تولید کشاورزان توسط تجار بزرگ یا شرکت‌های صادرکننده پسته از آن‌ها خریداری میشود. تمامی این بازارها به صورت نقدی هستند زیرا پسته یک محصول صادراتی است و بخش عمده تولید این محصول به خارج از کشور صادر می شود.

۲. معامله پسته در بورس کالای ایران

· بازار گواهی سپرده بورس کالای ایران: کشاورزان جهت معامله محصولات خود از طریق گواهی سپرده کالایی لازم است محصول خود را به این انبارها حمل کرده و تحویل انبارها دهند؛ در صورتی که محصول منطبق بر استانداردهای اعلامی توسط بورس باشد، از کشاورز تحویل گرفته شده و برای وی قبض انبار و گواهی سپرده کالایی صادر میشود. پس از صدور گواهی سپرده کالایی که به صورت الکترونیکی انجام میشود، کشاورز میتواند با مراجعه به شرکت‌های کارگزاری فعال در این حوزه، اقدام به فروش محصول کند.

· بازار فیزیکی پسته در بورس کالای ایران: از طریق معاملات سلف، مزیت مناسبی برای عرضه در بازار فیزیکی است. نکته حائز اهمیت در خصوص معاملات سلف، چگونگی تضمین آن است. با توجه به اینکه کشاورزان به عنوان عرضه کننده توانایی تودیع تضامین را ندارند، به نظر میرسد لازم است مذاکراتی با تعاونی‌ها و اتحادیه‌های فعال در این حوزه صورت گیرد تا محصول کشاورزان را براساس زمان تحویل و منطقه‌ای به صورت تجمیعی عرضه و ضمانت آن را برعهده گیرند.

قرارداد آتی پسته در شرکت بورس کالای ایران:

قراردادهای آتی یکی از مهمترین ابزارهایی است که بورس های کالایی جهت کمک به مدیریت ریسک نوسانات قیمتی در اختیار فعالان بازارهای کالایی قرار میدهند.

طراحی مشخصات قرارداد:

اندازه هر قرارداد	۱۰۰ کیلو گرم پسته
ماه‌های قرارداد	تمامی ماه‌های سال به تشخیص شرکت بورس کالای ایران
دوره معاملات:	دوره معاملاتی هر کدام از نمادها در اطلاعیه معاملاتی مربوطه اعلام خواهد شد
حداقل تغییر قیمت سفارش	۱۰۰ تومان در هر کیلوگرم که معادل ۱۰۰۰۰ تومان در هر قرارداد
حداکثر حجم هر سفارش:	۲۵ قرارداد
حد نوسان قیمت روزانه:	حداکثر تا) %۵ )-/+با توجه به قیمت تسویه روزانه روز قبل
نماد معاملاتی	PSMMYY ( MM نماد اختصاصی ماه قرارداد و YY سال است)
نحوه محاسبه قیمت تسویه نهایی	قیمت تسویه روزانه در آخرین روز معاملاتی هر قرارداد
نحوه محاسبه قیمت تسویه لحظه ای	براساس میانگین قیمت ۳۰% پایانی حجم معاملات منتهی به هر لحظه

نحوه محاسبه تضامین

الف) وجه تضمین اولیه:

وجه تضمین اولیه با توجه به فرمول محاسباتی زیر اخذ خواهد شد که با توجه به آن، تضامین طی زمان ثابت نبوده و به صورت پویا در حال تغییر خواهد بود. مبنای محاسبه وجه تضمین در این فرمول میانگین قیمتهای تسویه روزانه در کلیه سررسیدهای قراردادهای آتی در دارایی پایه مربوطه تعیین شده است. وجه تضمین در پایان هر روز معامالتی بر اساس فرمول زیر تعدیل میشود و پس از دو روز کاری اعمال می گردد، مراتب تغییرات از طریق سامانه معامالتی ابزار مشتقه اطالع رسانی می گردد:

اولیه تضمین وجه مبلغ =A×(B×SC×۱۰+۱) ×C×۱۰

A :درصد وجه تضمین اولیه؛ معادل ۱۰%

B :میانگین قیمتهای تسویه روزانه در کلیه سررسیدهای قراردادهای آتی دارایی پایه

C :براکت تغییرات وجه تضمین؛ معادل یک میلیون ریال

S :اندازه قرارداد؛ معادل ۱۰۰

ب) حداقل وجه تضمین:

۷۰ درصد وجه تضمین اولیه

چطور می‌توان از آربیتراژ در این بازار سود برد؟

خرید و فروش هم زمان یک کالا برای کسب یک سود از تفاوت قیمت در دو بازار فیزیکی و آتی، آربیتراژ گفته میشود.

به عبارتی سود آربیتراژی زمانی ایجاد می‌شود که یک کالای مشابه در دو بازار مختلف عرضه می‌شود، اما قیمت‌های یکسانی ندارند. به عنوان مثال می‌توان زعفران را در بازار فیزیکی خریداری کرد و در بازار آتی با قیمت بالاتری فروخت و از این اختلاف قیمت سود کسب کنیم.

کارمزد معاملات قرادادهای آتی زعفران:

شرح	کارمزد خریدار	کارمزد فروشنده
کارگزار	۰۰۰۴/۰	۰۰۰۴/۰
بورس کالا	۰۰۰۲/۰	۰۰۰۲/۰
جمع	۰۰۰۶/۰	۰۰۰۶/۰

کارمزد تسویه و تحویل (برحسب ارزش هر قرارداد در آخرین قیمت تسویه)

شرح	کارمزد
کارگزار	۰۰۰۴/۰
بورس کالا	۰۰۱/۰
جمع	۰۰۱۴/۰

چگونه کد معاملات آتی دریافت کنیم؟

برای دریافت کد معاملات آتی و فعالیت در این بازار، نیاز است پیش از هر چیز کد بورسی داشته باشید. سپس با مراجعه به یکی از شعب کارگزاری مدارک هویتی و تحصیلی را ارائه و فرم‌های مربوطه را تکمیل کنید. در نهایت دو حساب‌های عملیاتی نزد یکی از بانک‌ّهای عامل افتتاح و مشخصات آن را به کارگزاری ارائه کنید.